اجتماع المائدة المستديرة مع الدكتورة جيكدم بالليم معاونة رئيس مركزابحاث الشرق األوسط بجامعة انديانا

Transkript

1 TUTANAKLARI No: 15, Ekim 2011 INDIANA ÜNİVERSİTESİ ORTADOĞU ÇALIŞMALARI MERKEZİ BAŞKAN YARDIMCISI DR. ÇİĞDEM BALIM İLE YUVARLAK MASA TOPLANTISI ROUND TABLE MEETING WITH DR. ÇİĞDEM BALIM, VICE-PRESIDENT OF THE INDIANA UNIVERSITY CENTER OF THE MİDDLE EASTERN STUDIES اجتماع المائدة المستديرة مع الدكتورة جيكدم بالليم معاونة رئيس مركزابحاث الشرق األوسط بجامعة انديانا ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

2 TUTANAKLARI

3 ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ STRATEJİK BİLGİ YÖNETİMİ, ÖZGÜR DÜŞÜNCE ÜRETİMİ ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ Tarihçe Türkiye de eksikliği hissedilmeye başlayan Ortadoğu araştırmaları konusunda kamuoyunun ve dış politika çevrelerinin ihtiyaçlarına yanıt verebilmek amacıyla, 1 Ocak 2009 tarihinde Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi () kurulmuştur. Kısa sürede yapılanan kurum, çalışmalarını Ortadoğu özelinde yoğunlaştırmıştır. Ortadoğu ya Bakış Ortadoğu nun iç içe geçmiş birçok sorunu barındırdığı bir gerçektir. Ancak, ne Ortadoğu ne de halkları, olumsuzluklarla özdeşleştirilmiş bir imaja mahkum edilmemelidir. Ortadoğu ülkeleri, halklarından aldıkları güçle ve iç dinamiklerini seferber ederek barışçıl bir kalkınma seferberliği başlatacak potansiyele sahiptir. Bölge halklarının bir arada yaşama iradesine, devletlerin egemenlik halklarına, bireylerin temel hak ve hürriyetlerine saygı, gerek ülkeler arasında gerek ulusal ölçekte kalıcı barışın ve huzurun temin edilmesinin ön şartıdır. Ortadoğu daki sorunların kavranmasında adil ve gerçekçi çözümler üzerinde durulması, uzlaşmacı inisiyatifleri cesaretlendirecektir Sözkonusu çerçevede, Türkiye, yakın çevresinde bölgesel istikrar ve refahın kök salması için yapıcı katkılarını sürdürmelidir. Cepheleşen eksenlere dâhil olmadan, taraflar arasında diyalogun tesisini kolaylaştırmaya devam etmesi, tutarlı ve uzlaştırıcı politikalarıyla sağladığı uluslararası desteği en etkili biçimde değerlendirebilmesi bölge devletlerinin ve halklarının ortak menfaatidir. Bir Düşünce Kuruluşu Olarak ın Çalışmaları, Ortadoğu algalımasına uygun olarak, uluslararası politika konularının daha sağlıklı kavranması ve uygun pozisyonların alınabilmesi amacıyla, kamuoyunu ve karar alma mekanizmalarına aydınlatıcı bilgiler sunar. Farklı hareket seçenekleri içeren fikirler üretir. Etkin çözüm önerileri oluşturabilmek için farklı disiplinlerden gelen, alanında yetkin araştırmacıların ve entelektüellerin nitelikli çalışmalarını teşvik eder. ; bölgesel gelişmeleri ve trendleri titizlikle irdeleyerek ilgililere ulaştırabilen güçlü bir yayım kapasitesine sahiptir., web sitesiyle, aylık Ortadoğu Analiz ve altı aylık Ortadoğu Etütleri dergileriyle, analizleriyle, raporlarıyla ve kitaplarıyla, ulusal ve uluslararası ölçekte Ortadoğu literatürünün gelişimini desteklemektedir. Bölge ülkelerinden devlet adamlarının, bürokratların, akademisyenlerin, stratejistlerin, gazetecilerin, işadamlarının ve STK temsilcilerinin Türkiye de konuk edilmesini kolaylaştırarak bilgi ve düşüncelerin gerek Türkiye gerek dünya kamuoyuyla paylaşılmasını sağlamaktadır.

4 TUTANAKLARI, No: 15 INDIANA ÜNİVERSİTESİ ORTADOĞU ÇALIŞMALARI MERKEZİ BAŞKAN YARDIMCISI DR. ÇİĞDEM BALIM İLE YUVARLAK MASA TOPLANTISI ROUND TABLE MEETING WITH DR. ÇİĞDEM BALIM, VICE-PRESIDENT OF THE INDIANA UNIVERSITY CENTER OF THE MİDDLE EASTERN STUDIES اجتماع المائدة المستديرة مع الدكتورة جيكدم بالليم معاونة رئيس مركزابحاث الشرق األوسط بجامعة انديانا Ekim Ankara

5 TUTANAKLARI Hasan KANBOLAT Sayın Balım a hoş geldiniz. Bize Merkeziniz hakkında bilgi verebilir misiniz? Bizim kurumumuz size nazaran çok daha mütevazi. Irak ın BM nezdindeki temsilcisi Büyükelçi Faysal Istrabadi ile yazdığımız bir projeye ABD Eğitim Bakanlığı ndan destek almayı başardık. Eğitim Bakanlığı fonlarında azalma olmasına rağmen bunu almamız büyük başarıydı. Proje aslında Faysal Istrabadi ile benim ortak çalışmamızdı. Eğitim Bakanlığı nın para verebilmesi için projenin dil yönünün olması lazım. ABD de bir uygulama var. Title six olarak geçiyor. Bu uygulamaya dair merkezler var ve bu merkezler üniversitelere bağlı merkezler. Ana bölümleri var. Burada mutlaka dil bilimleriyle ilgisi olması gerekiyor. İşin bu kısmını ben üstlendim ve Arapça programını baştan sona değiştirdim. Bu değişimin oturduğunu göstermemiz 3 sene sürdü. Maalesef Türkçeyi ve Farsça yı ben İndiana Üniversitesi ne gitmeden çok önce Ortadoğu Bölümü nden çıkarıp Avrasya Bölümüne koymuşlar. Biz o derslere öğrencilerimiz gönderiyoruz ama söz sahibi değiliz. Fakat merkez Ortadoğu merkezi olduğu için, hem benim öğretim üyesi olduğum Near Eastern Language Culture (NELC) hem Avrasya bölümü olarak katılıyoruz. Merkezin güzelliği tüm bölümleri birleştirebilmek. Meslek okulları, hukuk fakültesi, sağlık idaresi, halk sağlığı ün yapmış bölümler. Hemen hemen Ortadoğu yla ilgilenen tüm okullar bizim üyemiz. Bu nedenle çalışma alanımız çok değişik ve geniş olabiliyor. Bir proje yazmak istediğimiz zaman halk sağlığından hocalara danışabiliyoruz. Mesele ben bu yaz, eğitim fakültesiyle beraber 4

6 INDIANA ÜNİVERSİTESİ ORTADOĞU ÇALIŞMALARI MERKEZİ BAŞKAN YARDIMCISI DR. ÇİĞDEM BALIM İLE YUVARLAK MASA TOPLANTISI anaokullarına Türkçe ve Arapça öğretmeni yetiştirdim. Orada Türkçe konuşan göçmenlerin sayısı gittikçe artmakta. Yani merkez olunca iş kolay, herkesi toparlayabiliyoruz. Ve yan merkezlerle çalışıyoruz. Bizim çalıştığımız çok önemli bir diğer merkez Center for The Study Global Change. Büyük kaynaklarla bu işi yapmaktalar. Alanları yeni küresel değişimler. Şu sıralar onlarla beraber İngiltere de Cambridge Üniversitesi ndeki bir birimle ortak bir çalışma yaparak burayı merkez yapmak istiyoruz. Ve Türkiye den de bize yardımcı olacak bir kurum ya da üniversite arıyoruz. Şu aralar çok moda olan ama iyi çalışılmamış sosyal medyayı araştıracağız. Bahsettiğim Global Center içinde 4 yıldır başka kaynaklardan para alarak kurulan Müslüman Sesler diye bir girişim var. Bu girişime dayanarak Batı Avrupa daki Müslümanlar arasında sosyal medyanın kullanımı ve Türkiye de kendini Müslüman olarak tanımlayan insanları karşılaştırmak gibi bir fikrimiz var. Bunu kaynak alabileceğimiz yerlerin çok değişik olduğunu anlatabilmek için söyledim. Bu araştırma kadınlarla ilgili de olacak. Kadınlar sosyal medyada neleri kullanıyorlar? İnternet sohbet sitelerinde neler konuşuyorlar? Fikirler nasıl yayılıyor? Sonuç olarak kamuoyu nasıl oluşturuluyor? a varmak istiyoruz. Ama Cambridge Üniversitesi nin ilgili bölümünün verdiği kaynak kısıtlı. Bu nedenle Cambridge Üniversitesi ndeki Islamic Studies Center ın Başkanı Filistinli Yasir Süleyman la iletişime geçtik. Üçüncü teşkilatı Türkiye den bulmaya kara verdik. Amacımız bir başlangıç yapılması. Büyük kaynak aktarıyorlar, ancak bu kaynağı yapılan küçük projelere bakıp karar veriyorlar. Belki sosyal medya konusu değişebilir. Ama mutlaka İngiltere yi de içine alan üçlü bir çalışmamız olacak. Bunun dışında yazdığımız Title six projesi de, ABD nin karar verirken ya da yasa yazarken ihtiyaç duyduğu eğitimleri vermeyi amaçlıyor. Hukuk Fakültesi nde Ortadoğu yla ilgilenen Anayasal Demokrasi Merkezi var. Son aldığımız proje, insan hakları alanında çalışan hakimler ve uzmanlarla beraber Libya da insan haklarıyla ilgili açılacak davalar için belgelerin toplanması ve tercüme edilmesi işini üstlendik. Ayrıca ABD genelkurmay başkanlığı için bölgeyle ilgili çalışmalarımız var. Yüksek rütbeli subaylara eğitimlerimiz var. Genellikle Ortadoğu için çalışıyoruz ama Afganistan la ilgili konularda da yardımcı oluyoruz. Brifingleriniz hazırlarken saha çalışmaları yapıyor musunuz? Brifingler için özellikle saha çalışmaları yapmıyoruz. Yerel kaynaklara dayanarak hazırlanıyoruz. Elinizdekilerle yetinin deniliyor ve çok kısa zamanda hazırlanmamız isteniyor. Bu nedenle sahayı çok iyi bilen insanları bulmamız gerekiyor. Daha önce sahada bulunmuş, orada çalışmalar yapmış kişileri seçiyoruz. Mesela Faysal Istrabadi sürekli Irak a gidip geliyor. Tabi gidip gelmeyle halkın nabzı ne kadar tutulabilir bilmiyoruz. Bu nedenle eğer oradan gelen insanlar varsa onlarla iletişime geçiyoruz. Şu an gelişmekte olduğumuz için devamlı çalıştığımız kişiler çok yok. Ağustos ayında yerimize geçtik. Ben kitaplarla uğraştığım için Faysal Istrabadi ye çok fazla yardımcı olamadım. Bunların dışında bizim yapmak zorunda olduğumuz bazı konular var, onlar sizin alanınıza girmiyor. Mesela Arapça dil merkezi kurmak. Arandığında her türlü mal- 5

7 TUTANAKLARI zemenin belirli dil anlayışlarına göre düzenlenmiş şekillerine ulaşılacak bir proje yapmak istiyoruz. İleride bunları ilgili kişilere satmayı düşünüyoruz. İbranice çalışmalarınız var mı? İbranice Merkezi bize bağlı. Yazdığımız projede iki konuda destek istedik. Bir modern İran tarihi uzmanı ve İsrail uzmanı. İsrail den Arap asıllı bir İsrail uzmanı tayin etmeye çalışıyoruz. Zor bir iş. Bizi ilgilendiren kısım politikadan çok sosyolojik kısmı. Gelen uzman hoca olarak atanacak ve öğrencilerimize ders verecek. İran uzmanı kadrosu henüz açılmadı. Kadro açılmasıyla ilgili önemli bürokratik aşamalar var. Bizim en büyük açığımız Osmanlı Tarihçimizin olmaması. Koskoca İndiana Üniversitesi nde Osmanlı Tarihçisi yok. Osmanlı Tarihçisi olmayan bir yere kaynak sağlanması çok zor. Proje yazılırken vardı ama şimdi yok. Maalesef Türkiye Ortadoğu bölümünde olmadığı için kadro istenirken Moğol Tarihçisi yazılmış. Osmanlı Tarihçisinin getireceği öğrenci sayısı ve ilgiyle, Moğol Tarihinin getireceği öğrenci sayısı arasında fark var. Osmanlı Tarihçimiz varken tüm öğrencilerimiz gönderiyorduk. Benim verdiğim derslerden biri Batıda Müslümanlar. Ben Avrupa ve Amerika yı anlatıyorum ama Müslüman toplumların politikaya ne kadar girdiklerini anlatmıyorum. Benim işlediğim Müslüman topluluklar nereden gelmişler, nasıl yaşıyorlar, hangi filmleri izliyorlar, ne tür kitaplar okuyorlar. Bunu romanlar, filmler, kitaplar aracılığıyla yapıyorum. Bu dersi alanların hemen hemen tamamı Müslümanlığın ne olduğu hakkında en ufak bir fikri yok. ABD de Ortadoğu denince Araplar ve Müslümanlar akla geliyor. Biz Ortadoğu nun sadece Araplardan ve Müslümanlardan ibaret olmadığını anlatmaya çalışıyoruz. Müslümanların çoğunluğu nüfus açısından Ortadoğu da da değil zaten. Amerika daki insanlarda Ortadoğuluların hepsi Arap tır, hepsi Müslüman dır diyen bir imaj var. Ortadoğu da olmasına rağmen İsrail Batılı olarak düşünülmektedir. Üniversitelere gittiğiniz zaman öğretim üyeleriyle konuşunca onların olanı gördüklerini anlıyorsunuz. Ama halk böyle değil. Bu konuda çok bilgi kıtlığı var. 11 Eylül Amerika için değiştirici ve karar verici bir tarih olmuş. Ben bu tarihin Amerika için ne kadar önemli olduğunu ve Amerikan düşüncesini nasıl değiştirdiğini her gün dehşetle görüyorum. Peki, aydınlar, öğrenciler ve halk arasında Arap Baharı nın yansıması nasıl? Halkın yaşanan olaylara fazla ilgi gösterdiğini düşünmüyorum. Amerika da Libya nın yerini gösteremeyecek çok insan var. Sadece entelektüeller heyecanlandı. Anlayanlar olumlu bakıyorlar. Çünkü hala eğer insanlar oy kullanabiliyorlarsa demokrasinin var olduğunu sanıyorlar. Ben siyaset bilimci değilim. Ama Afganistan Savaşı nı hatırlıyorum ve Türklerin üzerinden ne kadar yoğun bir trafikle Müslümanlığı geliştirmeye çalıştıklarını hatırlıyorum. Amerika da süratli bir öğrenme yok. İnsanların dinleriyle uğraşmak iyi bir şey değil, denedin ama çalışmadı diyemiyorlar. Çok fazla basite indirgiyorlar. Birçok öğrencimiz bizde master yaptıktan sonra think tanklere 6

8 INDIANA ÜNİVERSİTESİ ORTADOĞU ÇALIŞMALARI MERKEZİ BAŞKAN YARDIMCISI DR. ÇİĞDEM BALIM İLE YUVARLAK MASA TOPLANTISI işe başlıyorlar. Döndükleri zaman ağlayan gençleri biliyorum. Bu insanlar ne kadar basit. Bu kadar şeyi bunun için mi okuduk? diyorlar. Türkiye deki hem sosyal taban hem de akademik camiada Amerika nın her zaman bir planı vardır ve yaptığı her şey en ince ayrıntısına kadar düşünülmüştür. Yaptığı plan uygulamada tutmasa bile, mutlaka bir alt plan vardır. Bu nedenle tutmamıştır gibi bir algı var. Siz İngilizlerden bahsediyorsunuz. İngilizlerin muazzam bir kadrosu var. Bu insanlar mesela Rusya konusunda her şeye hakimler. Ve o insanların sözü İngiltere de geçiyor. Ama Amerika da belirli bir plan var ama çok basit algılarla düşünülüyor. Bu anlamda İngilizlerin daha detaycı olduğunu söyleyebilirim. Türkiye de Arap baharına bakışta kesin ayrımlar var. Örneğin milliyetçi kanat, sol kanat ve ulusalcı kanat bunu komplo teorisi şeklinde açıklıyor ve Bu ABD nin bir oyunu diyorlar. İranlılar bile, Arap Baharı nın dinamiğini halkın oluşturduğunu söylüyor. Bence Amerika istese de bu kadar büyük bir hareket yaratamazdı. Hem Cumhuriyetçiler hem de demokratlar demokrasinin gelmesini istiyorlar. Aralarındaki tek fark cumhuriyetçilerin olaylara daha çok müdahale etme isteği. Cumhuriyetçiler asker göndermek istiyorlarken demokratlar geri planda durmayı istiyor. Kamuoyu olabilecek bir askeri operasyon hakkında neler düşünüyor? Amerikan halkının çoğu artık savaşa doymuş durumda. Toplumun bazı kesimlerini medya yoluyla galeyana getirebilirsiniz. ABD de askerlerin eğitimi çok önemli. Çünkü hayatında Libya yı ya da Irak ı haritada gösteremeyecek durumda olan 18 yaşında bir genci, eğitmeden Irak a göndermenin zararını ABD gördü. Bu nedenle şu anda eğitime müthiş paralar harcanıyor. Eğitimi dil ve kültür üzerinde yoğunlaştırıyorlar. Türkçe, Arapça, Farsça gibi dillerin eğitimini veriyorlar. Indiana Üniversitesi ndeki Avrasya Bölümü ordudan Türkçe öğretmek için proje aldı. ABD nin Ortadoğu politikasına gelince, tek bir politikası olduğunu sanmıyorum. Ama Obama bir an önce askeri çekmek zorunda olduğunun farkında. Demokratlar daha liberal görüşü içerisinde. Şimdiye kadar Amerika da Türk tezini destekleyenler Yahudi lobisiydi. Bundan sonra tutumları nasıl olacak bilemiyorum. İngiltere deki bir Yahudi İsrail karşıtı olmanızla Yahudi karşıtı olmanız arasındaki bir farkı bilir. Ama Amerika da İsrail e karşı bir şey dediğiniz anda sizi hemen Yahudi karşıtı olarak görürler. Yahudi toplumu bu şekilde ayakta duruyor. Ben Ortadoğu da Savaş ve Barış diye bir ders veriyorum. Bir gün ders esnasında bir film seyrediyorduk. Sınıfta iki tane kendini Yahudilikle eşleştiren öğrencim vardı. İkisi birden ayağa 7

9 TUTANAKLARI kalkıp filme dair yanlı ve İsrail karşıtı olduğuna dair sert eleştirilerde bulundular. Halbuki filmi İsrailliler çekmişti. Bu nedenle merak ediyorum Yahudi lobisinin bundan sonra Türklere davranışı nasıl olacak? Türk lobisine verdikleri yardım ne olacak? Az önce Obama nın Irak taki askerleri biran önce çıkarmak istediğini söylediniz. Peki, halk nasıl bakıyor? Cumhuriyetçiler kalmalarını istiyor, demokratlar çekilme taraftarı. Halk ise artık doymuş durumda. Ordu askerleri çekmenin o kadar kolay bir iş olmadığını, yapılan her şeyin boşa gideceğini söylüyorlar. Amerika, Irak a milyon dolarlar gönderiyor ve bu paraların neredeyse hiç biri yerine ulaşmıyor. İçişleri Bakanlığı 50 milyar dolar köprü yapma parası çıkartıyor. Şirketler ihaleye giriyor ve bunu genellikle Amerikan şirketi alıyor. Amerikan şirketi, Afganistan da aldığı ihalelerde yemeklerini bile Amerika dan getirerek çalışıyor. Bu durumda Afganistan daki esnaf beş kuruş para kazanmıyor. Adeta oraya küçük Amerika kuruyorlar. O para yine Amerika ya dönüyor. Türkiye nin dışarıya yaptığı yardımların ne kadarı Türkiye ye dönüyor? Türkiye nin Ortadoğu ve Kuzey Afrika ya yapmış olduğu açılım Amerika dan nasıl görünüyor? Ya da görünüyor mu? Çok enteresan ama görünmüyor. Başbakanla bu konuda yapılan konuşmalar var. Ama genelde gazetelere baktığınızda eğer bu işle özellikle uğraşmıyorsa hiçbir haber bulamıyorsunuz. Genel olarak haberlere hakim olamama durumu var. Akademisyenler olayın farkındalar. Görüşlerinizi bizimle paylaştığınız için teşekkür ederiz. Ben de teşekkür ediyorum. 8

10 INDIANA ÜNİVERSİTESİ ORTADOĞU ÇALIŞMALARI MERKEZİ BAŞKAN YARDIMCISI DR. ÇİĞDEM BALIM İLE YUVARLAK MASA TOPLANTISI ABD NİN ÇEKİLMESİNİN ARDINDAN IRAK POLİTİKASININ BÖLGESEL, KÜRESEL ETKİLERİ VE TÜRKİYE YE YANSIMALARI AKADEMİK KADROSU Hasan Kanbolat Prof. Dr. Hayati Aktaş Doç. Dr. Veysel Ayhan Doç. Dr. Mehmet Şahin Doç. Dr. Harun Öztürkler Doç. Dr. Özlem Tür Habib Hürmüzlü Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen Dr. Neslihan Kevser Çevik Dr. Didem Danış Dr. Jale Nur Ece Dr. İlyas Kamalov Dr. Bayram Sinkaya Dr. Süreyya Yiğit Av. Aslıhan Erbaş Açıkel Volkan Çakır Bilgay Duman Ogün Duru Noyan Gürel Selen Tonkuş Kareem Oytun Orhan Sercan Doğan Nebahat Tanriverdi Selen Tonkuş Kareem Uğur Çil Nazlı Ayhan Leyla Melike Koçgündüz Göknil Erbaş Aslı Değirmenci Jubjana Vila Mavjuda Akramova Su Araştırmaları Programı Dr. Tuğba Evrim Maden Dr. Seyfi Kılıç Kamil Erdem Güler Çağlayan Arslan DANIŞMA KURULU Başkanı Trabzon Temsilcisi, KTÜ Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Danışmanı, Ortadoğu - Abant İzzet Baysal Üniversitesi Danışmanı, Ortadoğu - Gazi Üniversites Danışmanı, Ortadoğu Ekonomileri - Afyon Kocatepe Üniversitesi Danışmanı, Ortadoğu - ODTÜ Danışmanı, Ortadoğu Danışmanı, Ortadoğu - Ahi Evran Üniversitesi Danışmanı, Ortadoğu Danışmanı, Ortadoğu - Galatasaray Üniversitesi Danışmanı, Deniz Emniyeti ve Güvenliği Danışmanı, Avrasya Danışmanı, Ortadoğu - Atatürk Üniversitesi Danışmanı, Avrasya Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku Danışmanı, Afrika Uzmanı, Ortadoğu Yönetici Editörü İzmir Temsilcisi Erbil (Irak) Temsilcisi Uzmanı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu & Projeler Uzman Yardımcısı, Ortadoğu & Projeler Uzman Yardımcısı, Karadeniz Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Uzmanı Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Uzmanı Uzman Yardımcısı, Su Araştırmaları Programı Uzman Yardımcısı, Su Araştırmaları Programı Dr. İsmet Abdülmecid Irak Danıştayı Eski Başkanı Prof. Dr. Hayati Aktaş Karadeniz Teknik Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Hasan Alsancak BP & BTC Türkiye, Enerji Güvenliği Direktörü Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık ODTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ahat Andican Devlet Eski Bakanı, İstanbul Üniversitesi Prof. Dr. Dorayd A. Noori Irak ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Yardımcısı Prof. Dr. Tayyar Arı Uludağ Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Arslan İstanbul Üniversitesi, Tarih Bölümü Başar Ay Türkiye Tekstil Sanayi İşveren Sendikası Genel Sekreteri Prof. Dr. Mustafa Aydın Kadir Has Üniversitesi Rektörü Doç. Dr. Ersel Aydınlı Bilkent Üniversitesi Rektör Yardımcısı & Fulbright Genel Sekreteri Doç. Dr. Veysel Ayhan Ortadoğu Dan., Abant İzzet Baysal Üni., Uluslararası İlişkiler Böl. Prof. Dr. Hüseyin Bağcı ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Itır Bağdadi İzmir Ekonomi Üni. Öğretim Gör., Uluslararası İlişkiler ve Avrupa Birliği Böl. Prof. Dr. İdris Bal TBMM 24. Dönem Milletvekili Yrd. Doç. Dr. Ersan Başar Karadeniz Teknik Üniversitesi, Deniz Ulaştırma İşletme Müh. Bölüm Başkanı Kemal Beyatlı Irak Türkmen Basın Konseyi Başkanı Barbaros Binicioğlu Ortadoğu Danışmanı Prof. Dr. Ali Birinci Polis Akademisi Doç. Dr. Mustafa Budak Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdür Yardımcısı E. Hava Orgeneral Ergin Celasin 23. Hava Kuvvetleri Komutanı Volkan Çakır Danışmanı, Afrika Doç. Dr. Mitat Çelikpala Kadir Has Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya İstanbul Şehir Üniversitesi Rektörü Dr. Didem Danış Ortadoğu Danışmanı, Galatasaray Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü Prof. Dr. Volkan Ediger İzmir Ekonomi Üniversitesi, Ekonomi Bölümü Prof. Dr. Cezmi Eraslan Başbakanlık Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Çağrı Erhan Ankara Üniversitesi ATAUM Müdürü, SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen Ortadoğu Dan., Ahi Evran Üni., Uluslararası İlişkiler Böl.Başkanı Dr. Amer Hasan Fayyadh Bağdat Üniversitesi, Siyaset Bilimi Fakültesi Dekanı Av. Aslıhan Erbaş Açıkel Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku Cevat Gök Irak El Fırat TV Türkiye Müdürü Mete Göknel BOTAŞ Eski Genel Müdürü Osman Göksel BTC ve NABUCCO Koordinatörü Rapor No: 77, Ekim

11 TUTANAKLARI ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ Timur Göksel Beyrut Amerikan Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muhamad Al Hamdani Irak ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Habib Hürmüzlü Ortadoğu Danışmanı Numan Hazar Emekli Büyükelçi Doç. Dr. Pınar İpek Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Dr. Tuğrul İsmail TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Dr. İlyas Kamalov Avrasya Danışmanı Doç. Dr. Hasan Ali Karasar Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç. Dr. Şenol Kantarcı Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Selçuk Karaçay Vodafone Genel Müdür Yardımcısı (Türkiye) Doç. Dr. Nilüfer Karacasulu Dokuz Eylül Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. M. Lütfullah Karaman Fatih Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Şaban Kardaş TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç Dr. Elif Hatun Kılıçbeyli Çukurova Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Aleksandr Knyazev Rus-Slav Üniversitesi (Bişkek, Kırgızistan) Prof. Dr. Erol Kurubaş Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Talip Küçükcan Marmara Üniversitesi, Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Arslan Kaya KPMG, Yeminli Mali Müşavir Dr. Hicran Kazancı Irak Türkmen Cephesi Türkiye Temsilcisi İzzettin Kerküklü Kerkük Vakfı Başkanı Doç. Dr. Mustafa Kibaroğlu Okan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mosa Aziz Al Mosawa Bağdat Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahir Nakip Erciyes Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tarık Oğuzlu Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Çınar Özen Ankara Üniversitesi, SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Murat Özçelik Türkiye Cumhuriyeti Bağdat Büyükelçisi Doç. Dr. Harun Öztürkler Ortadoğu Danışmanı, Afyon Kocatepe Üni. İktisat Bölümü Dr. Bahadır Pehlivantürk TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Victor Panin Pyatigorsk Üniversitesi (Pyatigorsk, Rusya) Doç. Dr. Fırat Purtaş Gazi Üni. Uluslararası İlişkiler Bölümü TÜRKSOY Genel Sekreter Yard. Prof. Dr. Suphi Saatçi Kerkük Vakfı Genel Sekreteri Ersan Sarıkaya Türkmeneli TV (Kerkük, Irak) Dr. Bayram Sinkaya Ortadoğu Danışmanı, Atatürk Üniversitesi Doç. Dr. İbrahim Sirkeci Regent s College (Londra, Birleşik Krallık) Dr. Aleksandr Sotnichenko St. Petersburg Üniversitesi (Rusya Federasyonu) Zaher Sultan Lübnan Türk Cemiyeti Başkanı Dr. Irina Svistunova Rusya Strateji Araş. Merk Türkiye-Ortadoğu Araş. Masası Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Şahin Ortadoğu Danışmanı, Gazi Üni. Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Türel Yılmaz Şahin Gazi Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Mehmet Şüküroğlu Enerji Uzmanı Doç. Dr. Oktay Tanrısever ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Erol Taymaz ODTÜ, Kuzey Kıbrıs Kampusü Rektör Yardımcısı (KKTC) Prof. Dr. Sabri Tekir İzmir Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Dr. Gönül Tol Middle East Institute Türkiye Çalışmaları Direktörü (ABD) Doç. Dr. Özlem Tür Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü M. Ragıp Vural 2023 Dergisi Yayın Koordinatörü Dr. Ermanno Visintainer Vox Populi Direktörü (Roma-İtalya) Dr. Umut Uzer İstanbul Teknik Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Prof. Dr. Vatanyar Yagya St. Petersburg Şehir Par. Milletvekil, St. Petersburg Üni. (Rusya Fed.) Dr. Süreyya Yiğit Avrasya Danışmanı ORTADOĞU ETÜTLERİ YAYIN KURULU Meliha Benli Altunışık Orta Doğu Teknik Üniversitesi Bülent Aras Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Tayyar Arı Uludağ Üniversitesi İlker Aytürk Bilkent Üniversitesi Recep Boztemur Orta Doğu Teknik Üniversitesi Katerina Dalacoura Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık) F. Gregory Gause Vermont Üniversitesi (ABD) Fawaz Gerges Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık ) Ahmet K. Han Kadir Has Üniversitesi Raymond Hinnebusch St. Andrews Üniversitesi (Birleşik Krallık) Rosemary Hollis City Üniversitesi (Birleşik Krallık) Bahgat Korany Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık) Peter Mandaville George Mason Üniversitesi (ABD) Emma Murphy Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık) ORTADOĞU ANALİZ YAYIN KURULU Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık Hasan Kanbolat Doç. Dr. Hasan Ali Karasar Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen ODTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Başkanı Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Dan., Ahi Evran Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Böl. Başkanı 96 Rapor No: 77, Ekim

12 Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARA Tel: 0 (312) Fax: 0 (312) orsam@orsam.org.tr